BOSNA'YA DAİR BİLİNEN NE VARSA UNUTUN - II

Serinin ikinci bölümüne farklı bir noktadan başlamak istedim. Güzel şehir Sarajevo'dan (Saraybosna) tutun da, Bosna-Hersek'teki Tuzla şehrine kadar her yerde izlerini hissettiren Dayton Antlaşması'nın getirilerinden biri olan durumdan bahsedeceğim sizlere...
Geçtiğimiz haftalarda Tuzla Kantonu'nda -kanton kelimesini ilerleyen bölümde açıklayacağım- yaşayan bir dostumla İstanbul'da görüştüm. Kendisi bana, Bosna'daki bir gazete ilanından söz etti... 10 işçinin arandığı bir ilana dikkat çekip, söz konusu şirketin aynen şu ifadelere yer verdiğini aktardı; "10 işçinin alınacağı firmamıza 4 Boşnak, 3 Sırp, 3 Hırvat aranıyor."

ŞAKA DEĞİL, GERÇEK...
Uzun süre arkadaşımın söyledikleri karşısında şaşkınlığımı gizleyemedim. Dışarıdan, tek bayrak, tek millet izlenimi veren Bosna-Hersek aslında hiç de düşünüldüğü gibi değildi... Bir iş ilanında dahi insanların etnik kökenine bakılırken, o ülke nasıl 'tek yumruk' olabilirdi ki? İmkansız...

Bosna'da geçen sene kamu
 çalışanları sert protestolar yapmıştı. 

ÜLKENDE 'YABANCI' OLMAK
İşte 'imkansızlıklar ülkesi' Bosna-Hersek'te durum bundan ibaret... Günlük yaşam alt-üst, işsizlik zirve yapmış durumda. Neden mi? Düşünün ki bir ülkenin %48'i Boşnak, %37'si Sırp, %13'ü Hırvat... Bu durumda birkaç firma dahi yukarıda yazdığım tarzda iş ilanı verse, açıkta kalanlar Boşnaklar olmayacak mı? Bu insanlar kendi ülkelerinde 'yabancı' muamelesi görmeyecek mi? Görecekler... Ve görüyorlar da...

Bosna kanton haritası.

KANTONLAR VE 'BÖLÜNMÜŞLÜK'
Bosna-Hersek Federasyonu, kantonlarla yönetiliyor. Yalnız burada dikkat etmemiz gereken nokta, Bosna-Hersek'in tamamının değil, yalnızca Bosna-Hersek Federasyonu'nun öyle yönetildiği... Kantonlar, federasyonu oluşturan ikinci kademe yerel yönetim birimleri...
Sırp Cumhuriyeti ise merkezi yönetimle idare ediliyor. Bosna-Hersek Federasyonu'nda ise 10 kanton var. Her kantonun kendi hükümeti ve hükümetin başında bir başbakan mevcut... Başbakan kendi kabinesine sahip... Tam bir 'bölünmüşlük' aslında kanton sistemi... Ülkedeki kantonlar ve etnik yapıları şöyle;

Boşnak çoğunluklu kantonlar (5): Una-Sana, Tuzla, Zenica-Doboj, Bosna Podrinje, Saraybosna.

Hırvat kantonları (3): Posavina, Batı Hersek, Iivno.

Karışık etnikli (2): Merkez Bosna, Hersek-Neretva.