BOSNA'YA DAİR BİLİNEN NE VARSA UNUTUN - 1

Bugüne kadar, Balkanlar ve Bosna Hersek hakkında genel bilgilere sahip olmayan çok sayıda dostumla sohbet etme şansı buldum. Neredeyse tamamı, Bosna Hersek'te yalnızca Boşnakların yaşadığını sanıyordu.
İşin aslı ise çok farklı... Bosna Hersek, epey 'ağır' şartlara sahip Dayton Antlaşması sonrası Bosna-Hersek Federasyonu ve Bosna-Sırp Cumhuriyeti olarak iki devletçiğe ayrılmıştır.

'PARAMPARÇA, YARALI BİR ÜLKE'
Bosna Hersek Cumhuriyeti'ni oluşturan iki devlet;
1- Toprakların %51'ine sahip Hırvat ve Boşnaklardan oluşan Bosna-Hersek Federasyonu.
2- Ülke topraklarının %49'una sahip olan ve Sırplardan oluşan Sırp Cumhuriyeti'dir.

Brçko Bölgesi'nde günlük yaşam...

'TEHLİKE'NİN ADRESİ: BRÇKO BÖLGESİ
Bu iki devlet haricinde, Brçko Bölgesi de var Bosna-Hersek'te... Yıllar süren savaşı bitiren Dayton Antlaşması'nın imzalandığı dönemde, tarafların tam bir anlaşma sağlayamaması üzerine ülkenin kuzeydoğusundaki Brçko, uluslararası toplum gözetiminde özerk olarak kaldı.
Sırp Cumhuriyeti ile Bosna-Hersek Federasyonu'nu ayıran Brçko, Belgrad ve Zagreb'e yakınlığından dolayı stratejik bir konumda... Dış işlerinde Bosna-Hersek Federasyonu'na bağlı olan Brçko'da yönetim, %40 Boşnak, %40 Sırp, %20 Hırvatlar tarafından -nasıl temsil edildiğini ne siz sorun, ne de biz söyleyelim- temsil ediliyor.
Geçtiğimiz dönemde Brçko'daki uluslararası yönetimin askıya alınması, gerilimi tırmandırmıştı. Çünkü tarafların Brçko Bölgesi üzerinde hak iddia etmesi demek yepyeni bir açmaza yol açabilirdi.

HALK 'EVET' DEDİ, SIRPLAR 'SAVAŞ'...
Aslında Brçko, Bosna-Hersek'teki durumu en iyi özetleyen örnek... Ama yakın tarihe bakacak olursak, BM (Birleşmiş Milletler) ile AB (Avrupa Birliği) 1992'de Yugoslavya'dan ayrılan Hırvatistan ile Slovenya'yı tanıyor. Bosna'yla Makedonya'nın bağımsızlığı referanduma bırakılıyor.
Halk, referandumda bağımsızlık için 'Evet' dese de, Bosna içerisinde kalan Sırplar, Boşnaklar ile Hırvatlara karşı savaş açıyor. Ne oluyorsa da, bundan sonra oluyor...

Bosnalı Sırp politikacı Mladen İvaniç
17 Kasım 2014'ten bu yana
Bosna-Hersek Cumhurbaşkanı.

BİR GARİP YÖNETİM SİSTEMİ!
Bugün, savaş çoktan sona erdi belki, evet... Ama Bosna-Hersek Federasyonu'ndaki yönetim sistemini orada yaşayan arkadaşlarım dahi özetleyemiyor. Dayton Antlaşması'na göre uygulanan cumhurbaşkanlığı sistemini anlatsak, sanırım durumun karışıklığı için yeterlidir. Bana seneler önce ilk öğrendiğim anda, 23 Nisan'da cumhurbaşkanlığı koltuğuna oturtulan çocuklarımızı hatırlatmıştı! Ama şu bir gerçek ki, durum espri yapılamayacak kadar vahim;

"10'AR AYLIK BAŞKANLIK MI OLUR" DEMEYİN
Dayton Antlaşması'na göre üç etnik grubun (Boşnak, Hırvat, Sırp) temsil edildiği, 4 yıllığına seçilmiş 3 üyenin 10 aylık dönemlerle başkanlık yaptıkları bir idari sistemle yönetiliyor Bosna-Hersek Cumhurbaşkanlığı... Yine aynı 3 etnik grup, Cumhurbaşkanlığı Konseyi üyelerini kendi aralarında yaptıkları seçimlerle belirliyor. Anlayacağınız, ortam en az bizim meclis (TBMM) kadar hararetli ve aksiyonlu...