BİR BALKAN KLASI: HAJRİ DEMİROVSKİ

Yazan: Kadri Bahar
Twitter: @kadrijamusoski

Rumeli Tavernaları'nın patladığı zamanlarda birçok insan kendisi ile değil ama şarkısı ile tanışmıştı. Ben kendi adıma daha şanslıydım, biz o şarkıyı zaten çok önceden de biliyorduk fakat anonim zannediyorduk.
O şarkı ki, şu an o şehrin saat kulesinde çanlarla çalınmakta, o şarkı ki Avustralya’da Rakija’nın yanında efkar vermekte, bir şehri dünyanın tanımasına vesile etmekte. Rusya’da bile o şarkıyı dinleyenler var.

KİMDİR HAJRİJA?
1927’de Manastır'da doğar, zor koşullarda hayata başlar. 2. Dünya Savaşı'nda Partizanlara katılır, eğitimini matbaacılık üzerine alır. Kendi deyişiyle "Olur ya o mesleği yapamazsam" diye hayatta ayakta kalabilmek adına berberliği de meslek edinir. Radyonun sınavlarını kazanır. Artık radyoda sesi ve şarkılarla insanlara ulaşmaya başlamıştır. Radyonun ilk yıllarında yeni gelenlerin yaptığı gibi popüler sanatçıların şarkılarını icra eder.

'BEĞENİLMEZ' DİYE, 'BEN YAZDIM' DİYEMEDİ
Bir gün oturur kendi bir şarkı yazar ama beğenilmez korkusuyla çekinir ve şarkıyı uzaktaki bir köyde yaşlılardan dinlediğini söyler. Fakat korktuğu başına gelmez şarkı çok beğenilir ve o da artık kendi eserlerini yazmaya, söylemeye başlar. Partizan arkadaşı Taki Daskal için yazdığı şarkı Taki Daskal ve ailesine unutulmazlık payesi getirir. Ama kendisini efsane kılan şarkı doğduğu şehir için yazdığı şarkı olur. 1950’de yazdığı şarkıda 4 yıl sonrasını görmüş gibidir. 1954’te Türkiye’ye göç eder.

'ELVEDA RUMELİ' İZLEYEN BİLİR...
50’de yazdığı  şarkının içinde şu sözler geçer;

Mnogu gradovi//Sela jas pojdov/Kako tebe mil za mene/Nigde ne najdov ve yine aynı şarkıdan Ej roden kraj/Koj bi moze/Zbogum da ti rece/ Da ne za place...
Şarkının adı Bitola Moj Roden Kraj’dır. Bugün öyle ya da böyle etrafınızda Makedon göçmeni birileri varsa muhakkak siz de bu şarkıya aşinasınızdır, birkaç bölüm Elveda Rumeli dizisini izlediyseniz duymamanıza imkan yok.

1 ADAM, 5 İSİM...
Dünyaya, Hayri Demir olarak gelir, daha sonra Hajri Demiroviç olur. Daha sonra Hayri Demirov olur. Yetmez Ajri Demirovski olur ve son olarak 54’ten sonra Hayri Önder olarak yaşamına devam edip, o isimle vefat eder. Önce İstanbul’a yerleşir. Berber dükkanını açar. Bunun yanı sıra ‘’Salata’’ isimli mizah dergisini yayınlar. Uzun yıllar İstanbul’da yaşadıktan sonra 2000'de İzmir / Karşıyaka’ya yerleşir. Bitola’nın (Manastır) 'milli marşı'nı yazmıştır, yıllar geçtikçe Bitola dendiği zaman herkesin aklına onun şarkısı gelir ama ne gariptir ki insanlar bu şarkıyı onun yazdığını bilmez.

ŞARKIYI HEMŞERİLERİ TESCİL ETTİRDİ
100’lerce eser yazar ama 80 eserini tescillettirebilir. Bitola’lı hemşehrileri 80’lerde şarkısının peşine düşer, onu bulurlar. Yıllardır 'anonim' bilinen eser artık onun adına tescillidir. Ajri Demirovski, belediye konseyinin verdiği en büyük ödül olan Bitola (Manastır) Belediyesi'nin Fahri Vatandaşı ödülüne layık görülür.

ÖMRÜ, BELGESELİNİ İZLEMEYE YETMEDİ
Elveda Rumeli dizisi başladığında dizi müziklerini yapan ekip dizide bu şarkıyı kullanmak ister telif hakları devreye girince de Makedonya’da kendisini ararlar fakat aradıkları kişi Türkiye’dedir. Kendisi ile bir araya gelinir, izinler alınır ve şarkısı dizide duyulur. Bu süreçte yaşananlar Yasin Ali Türkeri’nin dikkatini çeker ve kendisi bu şarkının belgeselini çekmek için kollarını sıvar. Belgesel Makedonya’da Bitola’da, Türkiye’de ise İstanbul ve İzmir çekimlerinden oluşur. Efsaneleşen şarkının sahibi, bu güzel insanın ömrü belgeselin tamamlanmasına ve kendi belgeselini izlemeye yetmez. 2009 yılında aramızdan ayrılır.

OLUR DA YOLUNUZ DÜŞERSE...
Kendisiyle tanışma şansım maalesef olmadı. Yasin Ali Türkeri sayesinde belgeseline az da olsa katkım oldu. Bu da beni oldukça gururlandırdı. Bir gün yolunuz Bitola’ya (Manastır) düşerse bilin ki o şehirde 7’den 70'e herkesin gururla söylediği Bitola Moj Roden Kraj şarkısının yazarı o çok sevdiği şehrinden uzaklarda yatmakta. İmkanınız olursa Taki Daskal’ın ailesini ziyaret edin. İki yoldaşa birbirlerinden bir selam iletmiş olursunuz.

ÖNEMLİ NOT: Yazıdaki siyah beyaz fotoğraf www.haberbosnak.com'dan alınmıştır.