KÜÇÜK BAŞKENTİN BÜYÜK DERBİSİ

Balkanların ortasında, Doğu Avrupa'nın kalbindeki Bosna Hersek'in başkenti olan Sarajevo ya da Türk deyişiyle Saraybosna, son zamanlarda zihinlerimizde tarifi imkansız acıların yaşandığı ülkenin başkenti, bir genç devletin yükselen marka şehri olarak yer etmiş olsa da aslında bölge insanı için çok daha fazlasını ifade ediyor.
Günümüzde hemen hemen 600.000 nüfusa sahip olan şehir her konuda ülkenin en gelişmiş şehri. Yugoslavya zamanlarında ise bir kültür kenti  ve dostluğun sembolüydü. Öyle ki günümüzde 6 cumhuriyete ayrılmış Yugoslavya'nın tüm etnik ve dinsel gruplarından insanı içinde huzurla barındırabiliyordu. Huzurun, dostluğun ve kültürün başkenti olan bu şehirde bir başka kültür de barınıyor. Kulağa hoş gelse de huzur ile pek arası olmayan bu kültürün adı: Sarajevo Derbisi...

   

HİKAYENİN KAHRAMANLARI...
Öykümüzün kahramanlarından birisi 1921 yılında demir yolu işçileri tarafından kurulan Zeljeznicar. Yugoslavya'nın başkentinde kurulmuş olan ve adından daha çok söz ettiren Partizan-Kızılyıldız ikilisinden de eski olan Zeljo'nun kahramanları 1. Dünya Savaşı'ndan sonra futbol oynamaya heveslenmiş fakir ancak eğlence arayan halkın demir yolu işçileridir. Takıma halk arasında verilen isim ise 'Plavi' yani 'Maviler'dir.

ZELJO'NUN ETNİK BİR BAĞI YOK

Bir şehirde futbol oynayan iyi bir takım varsa, o şehre onlardan daha iyi oynamaya heveslenmiş başka bir futbol takımı da gereklidir. 24 Ekim 1946'da Udarnik ve Sloboda takımlarının birleşmesi ile SD Torpedo takımı kurulmuştur. Kulübün başkanı Safet Dzinovic takımın başına Josip Bulat'ı getirmiştir.
5 Ocak 1947'de takımın adı SD Sarajevo olarak değişmiş ve 1949'da şu an ki ismini almıştır. Takımın renkleri ise bordo-bijeli yani bordo ve beyazdır. Kulübü 2013'te Malezyalı iş adamı Vincent Tan satın aldı. Tan aynı zamanda Cardiff Kulübü'nün de sahibi... Sarajevo'nun kozmopolit yapısının içinde Zeljo karma evliliklerden doğan çocukların sahiplendiği ve bir etnik unsurla bağlantısı kurulamayacak bir kulüpken, FK Sarajevo ise daha çok Müslüman gençlerin sevdalısı olduğu takımdı.

İLK MAÇTA 'BORDO BİJELİ' GÜLDÜ
Sarajevo derbisinin ilk düdüğünün çaldığı tarih ise 1954 yılının 12 Ağustos günüdür. İlk derbi bir Yugoslavya Kupası maçıdır ve bordo-bijelililer (bordo-beyazlılar), Plavileri (Maviler), 5-2 mağlup etmiştir.

İkilinin arasında ki ilk lig maçı yine aynı yıl oynanmış ve bu maç derbi tarihinin en farklı skorunu, 6-1'lik Sarajevo galibiyetini getirmiştir. Zeljeznicar'ın ilk galibiyetini alması 1955 yılının Nisan 17'sine denk gelmiş ve o günkü karşılaşmayı Zeljo 3-2 kazanmıştır. 10 Mart 1982 yılında 55.000 kişi bu derbiyi izlemiştir.

Derbinin en golcü oyuncuları ise 6'şar golleri olan FK Sarajevo efsanesi Hase yani Asım Ferhatovic ve Zeljezicarlı Dzelaluddin Muharemovic'tir.

Zeljeznicar'ın stadı Grbavica. Savaş zamanı.

RAT (SAVAŞ) YILLARI...

Konu Balkanlar ve Yugoslavlar olduğunda her hikayenin bir parçası 'Rat' yani 'Savaş'tır. Bosna topraklarında bağımsızlık kararının alınmasından sonra patlak veren savaş büyük acılara sahne olsa da Bosna futbolunun kendine özgü oluşan tarihinde yine bu iki takıma rastlıyoruz. 1994 yılında henüz barış antlaşması imzalanmadan karşı karşıya gelen bu iki takımın karşılaşması beraberlikle sonuçlanmıştı.

İÇ SAHADA SARAJEVO DAHA ÜSTÜN

Açılış sezonu 2000 yılına denk gelen Bosna-Hersek Premier Ligi'nde ise Zeljo 6, ezeli rakibi Sarajevo ise yalnızca 1 kez şampiyonluğa ulaşabilmiştir. Derbi tarihinde bu güne kadar oynanan karşılaşmalarda iki takımında 30'ar galibiyetle birbirine denkliği söz konusu. 40 karşılaşma ise beraberlikle sonuçlanmış. İki takıma bakıldığında deplasman karnesi zayıf olan ekip Zeljzenicardır. Zeljo'nun deplasmanlarda 3 galibiyeti vardır. Haliyle ev sahibi performansı iyi olan takım FK Sarajevo oluyor.

DERBİNİN ATEŞİ SÖNMÜYOR

Ülkenin kuruluşundan sonraki ekonomik durumu parlak gözükmezken günümüzde bu kötü durum zirveye ulaşmış. Çalışabilir nüfusun yüzde 40'ı işsizdir. Buna rağmen halk ve genç nüfus derbileri ateşlendiriyor. Zeljeznicar'ın The Maniacs, Sarajevo'nun Horde Zla (Şeytanın Ordusu) grupları da müthiş performansları ile her maçı renklendiriyor.

Yazan: Cengizhan Muratoğlu

Twitter: @CMuratoglu

NOT: Bu yazının hazırlanmasında bana büyük yardımı olan Rüştü Şenyüz'e teşekkürler.